CÁC NGUYÊN NHÂN
Các nguyên nhân gây ra chứng đau căng đầu vẫn c̣n chưa chắc chắn. Mặc dù các cơn đau căng đầu đă từng được xem là do các co rút ở cơ gây ra, nhưng giả thuyết này trên diện rộng vẫn được xem là chưa có tính thuyết phục. Thay vào đó, các nhà nghiên cứu cho rằng các cơn đau căng đầu xảy ra là do có một sự tương tác của các yếu tố khác nhau, bao gồm tính nhạy cảm và sự cảm nhận cơn đau nhức, cũng như vai tṛ của các chất hóa học trong năo (neurotransmitters: các chất dẫn truyền thần kinh). Các yếu tố di truyền có khả năng có liên quan đến chứng đau căng đầu măn tính, trong khi đó, các yếu tố môi trường (các áp lực về thể lư và tâm lư) có thể đóng một vai tṛ trong các quá tŕnh sinh lư liên quan đến chứng đau căng đầu từng cơn (episodic tension-type headache).
Tính Mẫn Cảm và Cảm Nhận Sự Đau Nhức
Nghiên cứu cho thấy rằng các bệnh nhân bị đau căng đầu có thể có các rối loạn ở hệ thần kinh trung ương, bao gồm các dây thần kinh ở năo và cột sống, do đó làm tăng tính nhạy cảm với cơn đau nhức.
Các cơn đau căng đầu cũng có thể liên quan đến các điểm kích thích của dải băng cơ (myofascial trigger point) của các tổ chức cơ ở cổ và ở vai. Myofascial pain là t́nh trạng đau nhức xảy ra ở dải băng cơ (mô liên kết) và các tổ chức cơ. Các điểm kích thích (trigger point) là các nốt trong mô cơ có thể gây ra căng cứng, đuối sức, và đau dữ dội ở các khu vực khác nhau của cơ thể. Ví dụ, một điểm kích thích ở vai có thể gây ra t́nh trạng nhức đầu.
Các Chất Dẫn Truyền Thần Kinh (Neurotransmitters)
Các chất dẫn truyền thần kinh là các chất hóa học truyền tín hiệu (chemical messenger) trong năo. Một số loại chất dẫn truyền thần kinh đă được xác định đóng vai tṛ làm tăng hoạt động của các phản ứng gây đau nhức trong năo, và ảnh hưởng đến phản ứng của năo đối với các cơn đau nhức. Đặc biệt là, chất serotonin (c̣n được gọi là 5-HT) và oxit nitrit được xem là có liên quan đến các thay đổi hóa học này. Khi các chất hóa học này được tiết ra, nó có thể kích hoạt các phản ứng thần kinh ở năo, cơ, hoặc các khu vực khác, do đó làm tăng mức độ đau nhức.
Các Yếu Tố Gây Ra Chứng Đau Căng Đầu
Ngoài stress, c̣n có nhiều yếu tố khác có thể gây ra hoặc làm cho các cơn đau căng đầu trở nên trầm trọng hơn:
Lạm Dụng Thuốc và Các Chất Gây Nghiện. Khoảng 1 phần 3 các cơn nhức đầu kéo dài, cho dù là đau nửa đầu hoặc đau căng đầu, đều do vấn đề lạm dụng thuốc gây ra. Đây là kết quả của hiệu ứng tái lại (rebound effect: xu hướng của các loại thuốc, sau khi bệnh nhân ngưng sử dụng một cách đột ngột, sẽ tạo ra t́nh trạng tái xuất hiện của các triệu chứng trước đây) do t́nh trạng lạm dụng thường xuyên các loại thuốc trị nhức đầu gây ra. Hầu như tất cả các loại thuốc trị nhức đầu đều có thể tạo ra hiệu ứng này. Các cơn nhức đầu cũng có thể xảy ra sau khi ngưng sử dụng chất caffeine, nicotin, hoặc bia rượu.
Dáng Bộ và Điều Kiện Làm Việc Không Thích Hợp. Làm việc và ngủ trong tư thế không đúng cách có thể gây ra các vấn đề về dáng bộ (đặc biệt những tư thế làm ảnh hưởng đến các tổ chức cơ ở cổ và vai) mà từ đó gây ra các cơn nhức đầu. T́nh trạng mỏi mắt do làm việc quá độ cũng có thể là nguyên nhân gây ra chứng nhức đầu.
Mệt Mỏi. Thiếu ngủ và mệt mỏi do làm việc quá mức cũng là các yếu tố gây ra nhức đầu.
Thực Phẩm và Thức Uống. Tiêu thụ quá nhanh kem hoặc các thực phẩm và thức uống có nhiệt độ quá lạnh là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra t́nh trạng đau đầu đột ngột, mà có thể pḥng tránh bằng cách làm nguội thực phẩm hoặc thức uống lạnh trong miệng trước khi nuốt. Ăn không đúng giờ cũng là một yếu tố gây ra chứng nhức đầu.
Vận Động Cơ Thể. Vận động thể chất căng thẳng (bao gồm thể thao hoặc quan hệ sinh lư) cũng như thiếu vận động cơ thể có thể gây ra nhức đầu. Tuy nhiên, các hoạt động thể chất thường lệ không làm cho cơn đau căng đầu trở nên trầm trọng.
Các Vấn Đề Về Răng. Nghiến răng, đặc biệt trong lúc ngủ, là dấu hiệu bị rối loạn hoạt động của khớp hàm thái dương (temporomandibular joint dysfunction – TMJ). Rối loạn này có thể xảy ra ở tai, má, thái dương, cổ, hoặc vai. T́nh trạng này thường xảy ra cùng lúc với chứng đau căng đầu. Một số bệnh nhân bị rối loạn khớp hàm thái dương có thể thấy được các cơn đau căng đầu được cải thiện nhờ vào các tiến tŕnh điều trị hoặc các trị liệu thể dục liên quan đến vấn đề về răng.
Mandible: Xương hàm
Zygomatic arch (cheekbone): Xương má
Temporomandibular joint: Khớp hàm thái dương
Rối loạn khớp hàm thái dương có thể là nguyên nhân gây ra cơn đau đầu phụ. Các cơn đau đầu phụ bắt nguồn từ các rối loạn tiềm ẩn tạo ra cơn đau dưới dạng một triệu chứng. Khớp hàm thái dương có thể bị đau nhức và mất chức năng hoạt động do răng và hàm không được sắp xếp thẳng hàng. Trong các trường hợp nghiêm trọng, rối loạn này có thể cần phải được giải phẫu để điều chỉnh lại.
Chấn Thương trên Cơ Thể. Chấn thương ở đầu hoặc cổ có thể dẫn đến các cơn đau đầu.
Các Thay Đổi về Kích Thích Tố. Các thay đổi về kích thích tố (hormonal change), chẳng hạn như trong chu kỳ kinh nguyệt hoặc thời kỳ bắt đầu măn kinh, có thể gây ra đau đầu.
Các Nguyên Nhân Gây Ra Cơn Nhức Đầu Phụ
Khoảng 90% số người khám bác sĩ v́ các chứng nhức đầu đều bị chứng đau đầu chính (primary headache). Tỉ lệ c̣n lại là các chứng đau đầu phụ (secondary headache), do các chứng bệnh khác gây ra dưới dạng triệu chứng. Có trên 300 chứng bệnh có thể gây ra triệu chứng nhức đầu. Các chứng bệnh này bao gồm các chứng bệnh về xoang mũi cho đến các khối u ở năo. Mặc dù có nhiều người bị nhức đầu thường lo lắng bị khối u ở năo, nhưng cơn đau đầu hầu như không phải là triệu chứng đầu tiên và duy nhất của t́nh trạng bị khối u năo. Các thay đổi về tính cách và chức năng thần kinh, nôn mửa, co giật, và các triệu chứng khác có nhiều khả năng xuất hiện trước tiên.
1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 hết
An Na sưu tầm (phần 2)