Hạt Methi - nhiều công dụng.
Hạt Methi được sử dụng với nhiều công dụng khác nhau như chống tiểu đường, lợi sữa, chống rối loạn lipit máu, kích thích tiêu hóa, chống oxy hóa, chống yếu chân, bảo vệ gan và dạ dày...
Methi tên la
tinh là Trigonella foecum-graecum, họ đậu (Fabaceae). Có tên khác là Fenugrec (Pháp),
Koroha (Nhật), Halba (Malaysia), Fino-greco (Ư), Hồ lô ba (Trung Quốc)…
Bộ phận dùng là hạt và lá. Cây được trồng nhiều, dùng làm thực phẩm, làm thuốc
từ hơn 4000 năm qua, là cây thuộc vùng ôn đới Châu Âu và Bắc Phi, trồng từ Địa
Trung Hải tới Trung Quốc.
Người La Mă xưa, dùng Methi để giúp dễ đẻ, người Ấn Độ dùng tăng tiết sữa, người Trung Quốc dùng hạt Methi làm thuốc bổ, chống yếu chân, phù chân, dễ tiêu hoá.
Từ xa xưa,
người Ai Cập đă dùng hạt Methi làm gia vị, ướp xác, xông hương, lá và ngọn Methi
làm rau ăn, cây làm thức ăn cho súc vật. Y học cổ truyền công nhận hạt Methi có
vị đắng (v́ chứa 1% alcaloid) ôn thận, tán hàn, chỉ thống, dùng trị thận suy,
đau dạ dày, đau ruột, chân sưng đi lại khó khăn, kích thích tính dục, tăng tuyến
sữa, da dẻ mịn màng.
Ngày nay hạt Methi vẫn được dùng phổ biến để điều trị đau dạ dày, đau bụng, thấp
khớp, nhuận tràng, lợi tiểu, điều kinh, tăng cường khả năng tính dục… Phụ nữ
dùng hạt Methi rang lên để giữ thân h́nh thon đẹp. Người Ba Tư và Ả Rập thường
dùng hạt Methi để làm tăng khối nạc cho phụ nữ và để tăng cường khả năng tính
dục cho nam giới.
Nhiều nước c̣n
dùng hạt Methi giúp nhuận tràng, lợi tiểu, chống phù thũng, điều kinh, làm thuốc
mỡ đắp chữa bỏng giảm đau và thường dùng như thực phẩm, làm gia vị trong khẩu
phần ăn hằng ngày.
Hạt methi - Hỗ trợ người bệnh tiểu đường
Hạt Methi được dùng phổ biến nhất
để chống tiểu đường, nhất là ở Mỹ, Ấn Độ, sau đến các nước vùng Địa Trung Hải (Tây
Ban Nha, Pháp, Monaco, Ư, Malta, Albani, Slovenia, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Israel,
Libya, Algeria, Maroc, Tunisia…).
Để cắt nghĩa tác dụng nổi trội của hạt Methi trong chống tiểu đường, người ta đă thấy trong hạt chứa một acid amin là 4-hydroxy-isoleucin làm tăng được insulin ở tế bào beta của đảo tuỵ, nên Methi làm giảm nồng độ glucose - máu, làm tăng số lượng thụ thể với insulin; Methi ức chế hoạt tính của alpha - amylase và sucrase (là các enzym ở ruột xúc tác cho chuyển hoá hydrat carbon) và Methi c̣n chứa trigonelline có lợi ích chống glucose - niệu.
Ngoài ra, vai
tṛ của chất xơ trong hạt Methi cũng rất quan trọng. Chất xơ tự nhiên trong hạt
Methi là galactomannan chiếm 50% trọng lượng hạt khô (gồm 30% xơ hoà tan và 20%
xơ không tan) sẽ làm chậm hấp thu glucose sau bữa ăn của người bệnh tiểu đường.
Chất xơ của hạt Methi rất ổn định khi chế biến, giúp cải thiện chức năng tiêu
hoá, không gây đầy hơi, giúp tăng khối lượng phân, giảm nguy cơ táo bón, đại
tiện dễ nhờ phân mềm, giảm nguy cơ túi thừa đại tràng, giảm trĩ và nứt hậu môn.
Chất xơ này c̣n cải thiện sức khoẻ cho người tiểu đường nhờ hạn chế được số
lượng calo mang vào, giảm thèm ăn, kiểm soát ăn quá no, hạn chế tăng thể trọng.
Galactomannan (chất xơ của hạt Methi) cũng giúp làm giảm cholesterol - máu nên
có ích trong pḥng và chữa vữa xơ động mạch và các bệnh tim mạch.
Hạt Methi làm giảm sự peroxy hoá lipid, ḱm hăm sự hao hụt các phân tử chống oxy hoá (như superoxyd - dismutase, glutathion - peroxydase). Như vậy Methi là chất chống oxy hoá, mang lợi ích nhiều mặt cho người dùng (như chống tiểu đường, lăo hoá, các bệnh chuyển hoá, bệnh tim mạch…). Hạt Methi có lợi cho chức phận tiêu hoá nhờ làm tăng tiết acid mật (35%), tăng tốc độ ḍng chảy của mật (44%), tăng hoạt tính lipase ở tuỵ tạng (43%), tăng hoạt tính chymotrypsin, giảm amylase tuỵ tạng, giảm trypsin tuỵ
Hạt Methi c̣n chống rối loạn lipid máu: ăn hạt này thường xuyên và kéo dài, người bệnh sẽ thấy giảm các nồng độ cholesterol toàn phần, triglycerid, LDL – cholesterol trong máu, có thể do thành phần sapogenin trong hạt làm tăng tiết cholesterol ở mật, nên làm hạ cholesterol trong huyết thanh và đào thải cùng acid mật theo phân.
An Na sưu tầm (Phần 2)
1____2